De wereldwijde vraag naar energie is nauw verbonden met de economische bedrijvigheid. Wanneer de wereldeconomie floreert, zoals voorheen het geval was, is er doorgaans een sterke vraag naar olie. Dit leidt tot hogere olieprijzen, waaronder de Brent olieprijs. Echter, in de huidige situatie, waar zowel de Chinese economie stagneert als Duitsland een recessie doormaakt, neemt de vraag naar olie af. Dit weerspiegelt zich in de olieprijs vandaag, die ondanks de productiebeperkingen van OPEC+, onder druk staat door stijgende olievoorraden in de VS.
Als deze trend zich voortzet en er geen nieuwe productieverlagingen worden doorgevoerd door OPEC+, zal de olieprijs in 2024 waarschijnlijk verder dalen. Dit geldt voor de Brent olieprijs en de WTI olieprijs, die als internationale maatstaf voor olieprijzen dient. De dalende vraag zal op termijn onvermijdelijk leiden tot een verdere verlaging van de olieprijs, tenzij het aanbod ook drastisch wordt verlaagd. Dit laatste kan wanneer de schalieolieproductie in de VS piekt, wat veracht wordt eind 2024. De olieprijs wordt gevangen gehouden tussen de lager dan verwachte vraag naar olie wereldwijd en de geopolitieke spanningen anderzijds. Zodra vredesakkoorden worden afgesloten zal de olieprijs gaan dalen omdat de "war premium" wegloopt uit de olieprijs en de Chinese economie nog geen tekenen van herstel laat zien.
Voor Saudi-Arabië is een hogere olieprijs geen keuze, maar een noodzaak. Dit land is sterk afhankelijk van olie-inkomsten om haar ambitieuze Vision 2030 te financieren, en een olieprijs van minimaal $80 per vat is cruciaal om dit te realiseren. Maar met de wereldwijde transitie naar alternatieve energiebronnen zoals elektriciteit en aardgas, wordt het voor Saudi-Arabië steeds moeilijker om haar positie als olie-exporteur te behouden. De verschuiving van olie naar alternatieven zoals aardgas voor de industrie en elektriciteit voor vervoer en huishoudens betekent dat de vraag naar olie op de lange termijn waarschijnlijk verder zal dalen. Toch blijft olie voorlopig een belangrijke energiebron, vooral in het Midden-Oosten, waar het niet alleen economische maar ook geopolitieke macht verschaft. Zonder een sterke olieprijs zou de invloed van landen zoals Saudi-Arabië drastisch kunnen afnemen, wat hen ertoe dwingt om de olieproductie te beheersen om de prijzen hoog te houden.
Iran is lid van OPEC en dient in het gareel te blijven. Dit terwijl Iran voor Saudi-Arabie een vijandig land is dat aanvallen kan plegen op haar olie-installaties. Het is balanceren op een koord voor Saudi-Arabie en het is nog lastiger doordat de aartsvijand van Iran, de VS, Saudi-Arabie steunt en militair beschermt. Het is een wespennest zonder duidelijke structuur. Landen kiezen elkaars kant wanneer het geloof een grote rol speelt, anderzijds vecht men individueel om macht. En olie geeft geldt en vormt de basis van macht.
Een andere factor die de actuele olieprijs beïnvloedt, is de voortdurende spanning in het Midden-Oosten, vooral tussen Saudi-Arabië en Iran. Hoewel beide landen concurreren om regionale macht, zijn ze ook bondgenoten binnen OPEC als het gaat om het controleren van de olieproductie. Iran, dat hard werkt aan nucleaire capaciteit, blijft een bron van onzekerheid voor de oliemarkt. Geopolitieke spanningen kunnen onverwachte schommelingen in de Brent en WTI olieprijs veroorzaken.
Iran verrijkt uranium, wat leidt tot toenemende spanningen in de regio. Dit kan op de lange termijn zorgen voor meer onrust en dus onstabiele olieprijzen. De huidige oorlog in Israël versterkt deze dynamiek, waardoor de olieprijs gevoelig blijft voor geopolitieke ontwikkelingen. De vraag is of Iran en Israël een direct conflict zullen aangaan, wat de wereldwijde oliemarkt verder zou verstoren. Als Iran erin slaagt nucleaire wapens te ontwikkelen, zou dit de positie van Saudi-Arabië verder ondermijnen, wat hun controle over de olieproductie en dus de olieprijs nog belangrijker maakt.
China speelt een cruciale rol in het huidige mondiale machtsspel rondom olie en energie. Dit land heeft nauwe banden met zowel Iran als Saudi-Arabië, wat hen een unieke positie geeft in de oliemarkt. China investeert in landen zoals Iran, die economisch zwakker zijn, en werkt samen met Saudi-Arabië om toegang te krijgen tot strategische grondstoffen zoals olie. Dit heeft een direct effect op de olieprijs, omdat China nog steeds een van de grootste importeurs van olie ter wereld is. Al nam deze in 2024 wel met 1 miljoen vaten/dag af.
Het Midden-Oosten blijft een belangrijke regio voor de wereldwijde energievoorziening, en China ziet deze regio als cruciaal voor haar eigen economische belangen. Hoewel alternatieve energiebronnen in opkomst zijn, is de infrastructuur voor waterstof en andere groene energiebronnen nog niet zo ver ontwikkeld als die voor olie. Daarom blijft de afhankelijkheid van olie voorlopig nog bestaan, en China zal hier slim op inspelen door lange termijn deals te sluiten met olieproducerende landen. China zal voorlopig nog veel relatief goedkope olie uit Rusland kunnen contracteren. China wil ook Russische aardgas, maar dan tegen een veel lagere prijs. De onderhandelingen over de pijpleiding Tiger of Siberia 2 verloopt uitermate stroef.
Zowel Europa als de Verenigde Staten werken hard aan hun energieonafhankelijkheid, vooral sinds de oorlog in Oekraïne en de handelsconflicten met China. De focus ligt nu op betaalbare, thuis geproduceerde energie, waardoor de afhankelijkheid van het Midden-Oosten wordt verminderd. Dit betekent dat de olieprijs kunstmatig hoog zal worden gehouden, wat zowel Europa als de VS slecht uitkomt. Maar door hun eigen energiebronnen te ontwikkelen, proberen zij deze druk te verlichten.De energietransitie naar groene energie zal echter tijd kosten, en in de tussentijd blijft de vraag naar olie bestaan. Vooral armere landen zullen moeite hebben om over te stappen naar duurzame energiebronnen. Dit betekent dat de olieprijzen, ondanks de wereldwijde inspanningen om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen, de komende jaren hoog zullen blijven. OPEC+ speelt hier slim op in door de productie te beperken en zo de prijzen te blijven ondersteunen. De spanningen in de wereld zullen toenemen door toenemende protectionisme en de wil eigen energie te kunnen produceren. Hierdoor moeten banen zeker gesteld worden en onafhankelijkheid bevorderd worden om niet chantabel te zijn. Dit is een dure weg en uiteindelijk slecht voor de wereldhandel. De recente oorlogen laten echter zien, dat afhankelijkheid nog veel duurder is.
De komende jaren zullen cruciaal zijn voor de ontwikkeling van de olieprijs Brent en WTI. OPEC+ heeft laten zien dat het in staat is om de productie te beheersen en zo de prijzen kunstmatig hoog te houden. Dit kan vooral problematisch worden voor landen die sterk afhankelijk zijn van olie-importen. De vraag naar olie zal de komende jaren niet significant afnemen, vooral niet in armere landen waar de infrastructuur voor groene energie nog niet op het niveau is dat nodig is om olie te vervangen. Olie wordt juist door armere landen omarmd, omdat deze bron van inkomsten de komende 25 jaar vaak de enige is. Milieuaspecten spelen ter plaatse een mindere rol en men heeft de luxe niet om keuzes te maken. De vaak arme bevolking heeft geen boodschap aan elektrisch rijden, het klimaat of zonnepalen op hun dak. Als ze al een dak boven hun hoofd hebben.
De olieprijzen zullen daarom waarschijnlijk hoog blijven, mogelijk zelfs stijgen, naarmate OPEC+ andere producenten met lagere prijzen uit de markt duwt. Het mag duidelijk zijn dat OPEC veel lagere winningskosten hebben als de schalieolie-producenten in de VS. Al nemen die kosten door nieuwe technologie aanzienlijk af. Als het aanbod wordt beperkt en de vraag vanuit opkomende markten blijft toenemen, kunnen we hogere olieprijzen verwachten in de verdere toekomst. Voor landen die afhankelijk zijn van de import van olie, zullen de komende jaren uitdagend worden, tenzij er langdurige contracten worden afgesloten met olieproducerende landen in het Midden-Oosten.
Naast economische factoren zal ook geopolitiek een grote rol blijven spelen in de olieprijzen. De voortdurende spanningen tussen grote spelers zoals de VS, China, Rusland, en het Midden-Oosten zullen de Brent en WTI olieprijs blijven beïnvloeden. Landen die in staat zijn hun eigen energievoorziening veilig te stellen, zullen minder afhankelijk zijn van schommelingen in de olieprijzen, maar voor de meeste landen blijft dit een belangrijk punt van zorg. Daarnaast zien we dat de wereld steeds meer inzet op hernieuwbare energiebronnen, maar deze transitie zal decennia duren. De afhankelijkheid van olie zal de komende tijd nog groot blijven, vooral in opkomende markten en armere landen waar duurzame alternatieven nog niet beschikbaar zijn. Dit biedt OPEC+ de mogelijkheid om hun machtspositie te behouden en de olieprijs hoog te houden door productiebeperkingen. Aan de ene kant helpt de hogere olieprijs ook concurrerende olieproducerende bedrijven en landen, maar de enorme kosten die olielanden moeten maken in het Midden-Oosten om de energietransitie te kunnen maken vereist hoge olie inkomsten. De verwachting is dan ook dat OPEC de productiebeperkingen in stand wil en zal houden tot ver in 2025.
De olieprijs vandaag staat onder druk door zwakke economische cijfers uit grote markten zoals China en Europa. Toch blijft de vraag naar energie hoog genoeg om de olieprijs te ondersteunen. Geopolitieke spanningen en de beperkte productie van OPEC+ zorgen ervoor dat de olieprijs, waaronder de Brent en WTI olieprijs, voorlopig niet drastisch zal dalen. Voor beleggers blijft olie een interessante markt, vooral gezien de stabiliteit die OPEC+ biedt door het beheersen van de productie.
Op de lange termijn zal de Brent olieprijs waarschijnlijk stijgen, omdat de vraag naar energie wereldwijd blijft toenemen en de transitie naar duurzame energiebronnen meer tijd zal kosten dan verwacht. OPEC+ blijft een belangrijke speler in de mondiale oliemarkt en zal hun strategie blijven aanpassen om de olieprijs hoog te houden, wat zowel uitdagingen als kansen biedt voor de wereldeconomie.
Samengevat, de olieprijs wordt sterk beïnvloed door de vraag naar energie, die afhankelijk is van de wereldeconomie. Door de economische problemen in China en Duitsland daalt de vraag naar olie, wat leidt tot stijgende voorraden, ondanks de productiebeperkingen van OPEC+. Saudi-Arabië moet de olieprijs hoog houden om haar machtspositie te behouden, terwijl Iran, ondanks internationale sancties, streeft naar nucleaire wapens. Ondertussen streven Europa en de VS naar energieonafhankelijkheid om afhankelijkheid van het Midden-Oosten te verminderen. Groene energie komt langzaam op gang, maar voor veel arme landen blijft olie voorlopig essentieel.
Wil je meer weten over de oliemarkt en olieprijs?
Youtube: https://www.youtube.com/@energie-aandelen
