De energiesector groeit hard. Qua grootte nu nummer 8 in de wereld, in 2030 staat de energiesector op nummer 1. Dat komt doordat er zoveel geld naar productie, transport en logistiek moet. Allemaal om de groeiende energievraag in de wereld bij te kunnen benen. De energie moet groener en efficiënter opgewekt worden. Dat is DE uitdaging voor 2024-2030. Het geld wordt allemaal klaargezet voor bedrijven, maar de procedures om de subsidie te verkrijgen zijn lang en soms is de wetgeving nog niet klaar om alle risico’s en onduidelijkheden op te vangen. IRA en de Green Deal maken veel geld beschikbaar, nog weinig heeft een bestemming bereikt die echt qua grootte er toe doet.
De prijsstijging van olie komt niet onverwachts, 10-tallen berichten en video’s op Youtube Kanaal energie-aandelen heb ik geplaatst onder het kopje “olieprijs naar $100/vat”. Zie ook de blogs op energie-aandelen.nl De olieprijs gaat nu richting de $95/vat en gaat hoger. Het gevolg van meer invloed van OPEC+ en een dalende wereldwijde olievoorraad. Het is de sector waar je op korte termijn veel rendement mag verwachten. Steeds duidelijker wordt dat alternatieve groene brandstoffen te duur zijn, voorlopig, en zeker niet geproduceerd kunnen worden in de gewenste hoeveelheden. Raffinaderijen blijven voorlopig nodig en zeker is dat wij mensen veel moeite hebben minder te rijden, varen en te vliegen. We willen wel, maar niet als de offers te groot worden. Amerikaanse olieaandelen als ExxonMobile, Shell, OXY zijn prima om aan te schaffen, er zijn echter veel betere. Die vind je op energie-aandelen.nl
De aardgasprijs moet nog hard gaan stijgen. Waarom? Het aanbod is zoals het normaal gesproken zou moeten zijn, het ligt eerder aan de vraag door de economische problemen in China. China importeert minder LNG doordat er minder bedrijvigheid is en daardoor minder elektriciteit gevraagd wordt. Hierdoor zijn contractuele leveringen nu voldoende, ze hoeven de spotmarkt nauwelijks op. Dat we momenteel wereldwijd hoge aardgasvoorraden hebben in zowel de VS als Europa zorgt voor “kleine” prijsschommelingen. Maar de winter gaat natuurlijk komen. In welk werelddeel en wanneer valt onmogelijk te voorspellen. Dat de LNG prijs gaat stijgen is voor mij zeker. Of het 2024 of 2026 wordt is minder belangrijk. In aardgas investeren doe je op basis van fundamentele analyse en niet door lijntjes trekken. Dat mag, maar zorg eerst dat je weet welke aardgas-aandelen je wilt kopen. Technische analyse helpt je bij koop- en verkoopmomenten. Leg eerst de basis van je plan vast.
Photo by Rafael Classen rcphotostock.com: https://www.pexels.com
Waterstof lijkt als energiedrager de grootste rol op te gaan eisen binnen de groene energietransitie. Omdat waterstof niet van nature voorkomt, maar wel energie kan bevatten, noemen we het een energiedrager en geen energiebron. Waterstof kan gemaakt worden door waterstofatomen van andere moleculen af te splitsen: bijvoorbeeld van aardgas of van water. Bij verbranding houden we zuurstof en water over, hierdoor is waterstof niet belastend voor het milieu. Er zijn verschillende manieren om waterstof te produceren, zo kennen we:
Zwarte waterstof. Waterstof gemaakt uit elektriciteit geleverd door kolencentrales. Dit is niet het soort waterstof dat men wil. De zeer hoge CO2-uitstoot maakt dit proces eigenlijk kansloos binnen de energietransitie.
Grijze waterstof. Waterstof gemaakt uit elektriciteit geleverd door aardgascentrales. Hierbij is er weliswaar minder CO2uitstoot, maar toch te veel om uiteindelijk een grote rol te spelen binnen de energietransitie.
Blauwe waterstof. Waterstof gemaakt uit elektriciteit geleverd door gascentrales, maar de hierbij vrijkomende CO2 wordt dan ondergronds opgeslagen.
Deze soort waterstof lijkt zeer kansrijk en zal de brug kunnen slaan tussen fossiele brandstof nu, naar groene waterstof in de toekomst.
Bruine waterstof. Waterstof gemaakt uit elektriciteit geleverd door biomassa of biogas. Naast de vraag of biomassa/biogas wel echt groen is, zorgt de beperkte beschikbaarheid ervan voor een beperkte potentie van deze soort waterstof.
Groene waterstof. Waterstof gemaakt uit elektriciteit geleverd door onder andere windturbines, zonnepanelen of zonnekrachtcentrales, waterkrachtcentrales en geothermie. Dit type waterstof is het meest kansrijk, maar de kostprijs moet nog flink omlaag en pas tussen 2035 tot 2040 zal groene waterstof op grote schaal geproduceerd kunnen worden.
Waterstof kan dus geproduceerd worden uit fossiele brandstoffen of uit hernieuwbare energie. Op dit moment wordt ongeveer 50% van alle waterstof wereldwijd uit aardgas geproduceerd. De focus ligt momenteel echter op de productie van groene waterstof. Hiervoor stellen overheden subsidies beschikbaar.
De technologieën
De belangrijkste productietechnologieën voor hernieuwbare energie zijn waterelektrolyse, thermochemische afbraak en elektrochemische processen. Het meest kansrijke productieproces voor waterstof is waterelektrolyse, dit vindt plaats in zogenaamde “elektrolysers” (waterstoffabrieken). Dit proces is momenteel het goedkoopst en CO2-vrij. Bij waterelektrolyse wordt elektriciteit gebruikt om water te splitsen. Die splitsing vindt plaats in een elektrochemische cel. Daarin wordt water met behulp van een elektrische lading omgezet in waterstofgas (H2) en zuurstofgas (O2). De volgende vier elektrolyse technieken zijn volop in ontwikkeling:
· De alkaline technologie (AEL) is het verst ontwikkeld en wordt ook al veel in de praktijk toegepast (76%). Grote bedrijven als Thyssenkrupp, Nel en McPhy passen AEL toe in hun elektrolysers.
· De Proton Exchange Membrane (PEM) technologie wordt minder toegepast (21%), maar is daardoor niet minder kansrijk. De PEM-elektrolyser is weliswaar duurder dan de AEL-elektrolyser, maar kan daarentegen veel sneller de elektriciteitsproductie verhogen of verlagen. En het formaat is compacter. De PEM maakt echter wel gebruik van relatief schaarse metalen. Grote spelers als ITM Power, Nel, Siemens en Hydrogenics onderzoeken hoe ze nieuwe materialen kunnen gebruiken en de schaarse metalen kunnen hergebruiken.
· De Solid Oxide Electrolyser Cell (SOEC) technologie is veelbelovend omdat het rendement hoog ligt, flexibel in brandstofsoort en goedkoper is. Nadeel is dat de SOEC een langere opstarttijd kent en minder duurzaam en zeer duur is. Het wordt nog weinig toegepast in de praktijk (3%) en er is nog veel onderzoek nodig.
· De Anion Exchange Membraam (AEM) technologie is nog volop in ontwikkeling. De AEM moet de nadelen van de PEM oplossen. Deze technologie kan goedkoper worden en gebruikt geen schaarse metalen.
Een veelbelovende nieuwe trend is elektrolyse zonder mebraam, bekend als “Membrane-Less Electrolyzer” technologie. De Amerikaanse bedrijven Green Swan Partners, sHYp werken sinds 2021 samen om deze technologie een commercieel succes te maken. Groot voordeel van deze technologie is dat ze gebruik kan maken van zout water, ontzouten van zeewater hoeft dan niet meer. Daarnaast produceert dit proces waardevolle CO2-producten die extra inkomen kunnen genereren. De kosten van een “Membrane-Less Electrolyzer” kunnen aanzienlijk lager worden dan alternatieve technologieën. Nieuwe doorbraken zullen hard nodig zijn omdat productie van waterstof niet efficiënt is. Zo gaat circa 50% energie verloren bij het omzetten van water naar waterstof en 25% gedurende het gehele elektrolyseproces waardoor waterstofproductie via elektrolyse nu slechts 35% energie-efficiënt is. Dit moet en kan beter. Wereldwijd wordt veel onderzoek gedaan om waterstof efficiënter te produceren en de kostprijs te verlagen. Zo wordt onder andere onderzocht hoe solid oxide electrolyser cells stoom goedkoper kunnen splitsen en anion exchange membrame elektrolyse efficiënter kunnen worden. Daarnaast worden de huidige elektrolyseprocessen verbeterd waardoor minder energie nodig is voor waterstofproductie. De grootste uitdaging voor wetenschappers is de techniek dusdanig verder te ontwikkelen dat waterstoffabrieken dynamisch kunnen opereren in plaat van statisch. Hierdoor kan goedkoper waterstof geproduceerd worden door de productie af te stemmen op momenten dat de elektriciteitsprijs (zeer) aantrekkelijk is.
Het was een hype, klapte in 2022 geheel in elkaar, en op dit ogenblik een verslagen sector. Is dit terecht? Ja en nee. Waterstof is een hype. Het komt er morgen aan, is competitief en in grote volumes aanwezig. Allemaal niet waar, geroepen door gebrek aan kennis. Wat niet wil zeggen dat waterstof geen toekomst heeft. Het overdreven benadrukken dat waterstof de heilige graal is heeft al tot veel teleurstelling geleid en als gevolg daarvan belegt men liever niet meer in deze sector voordat er echt verbetering in zit. Toch ziet de toekomst voor waterstof er niet slecht uit, alleen minder hype en verder in de toekomst. Hoe is het zover gekomen? Waterstof produceren is momenteel veel te duur voor grootscheepse uitrol. Groene waterstof uit windmolens lijkt goedkoop, is het nog niet. Transport is duur, en opslag heel erg duur, later gebruik compenseert een deel van die kosten mogelijk. Alleen het ondergronds opslaan van waterstof is nog in volle onderzoek en het is nog wachten op de geschatte kosten per kubieke meter. Blauwe waterstof uit aardgas, met opslag van CO2-uitstoot kan meer kans maken op de korte termijn, maar dan mag de aardgasprijs niet te hard stijgen.
Waterstof-aandelen zijn er voldoende. Wel veel uitzoekwerk doordat de winstgevendheid tegenvalt en de schuldenlast niet overal even transparant gerapporteerd wordt. De waarde van waterstof-aandelen zit in hun unieke toegevoegde waarde. Niet in verwachte verkoopaantallen. Het overdreven optimisme heeft plaatsgemaakt voor realisme. Soms zelfs iets te negatief. Beleggen in waterstof is nu zaaien en na 2030 oogsten. Beetje geduld is hier wel noodzakelijk.
Beleggen in olie, aardgas en waterstof valt zeer aan te raden. De eerste 2 omdat dit de komende 3-4 jaar rendement gaat opleveren, de laatste omdat sommige aandelen veel te hard zijn afgestraft. Lagere rentes gaan voor een opwaartse correctie zorgen. In een volgende artikel geeft energie-aandelen de aandelen aan die koopwaardig zijn, blijf op de hoogte.
